پزشکان دائمی‌ترین خادمان عتبات عالیات هستند
رئیس مرکز پزشکی حج و زیارت جمعیت هلال احمر با اشاره به حضور دائمی پزشکان ایرانی برای خدمت‌رسانی به زائران ایرانی عتبات از تلاش برای تحقق دیپلماسی سلامت در جریان اربعین خبر داد.
مردم ایران به صورت مداوم از مرزهای زمینی و هوایی وارد کشور عراق می‌شوند. اکثریت قریب به اتفاق این سفرها زیارتی است که طی آن جمعیت قابل توجهی از زائران ایرانی در شهرهای مذهبی عراق حضور دارند.
این حضور مداوم، در روزهای خاص مذهبی از جمله روز عرفه، عاشورا و تاسوعای حسینی و البته مراسم اربعین گسترده‌تر می‌شود. همین حضور گسترده و مداوم و البته شرایط آب‌وهوایی متفاوت عراق که اکثراً موجب بروز بیماری‌های مختلف در زائران ایرانی می‌شود، موجب شده جمعیت هلال احمر جمهوری اسلامی ایران به راه‌اندازی بیمارستان‌ها و درمانگاه‌های دائمی در شهرهای مذهبی عراق اقدام کند.
سیدعلی مرعشی، رئیس مرکز پزشکی حج و زیارت جمعیت هلال احمر که مسئول مدیریت ارائه خدمات پزشکی از سوی هلال احمر برای زائران ایرانی در کشورعراق است در گفت‌وگو با ایکنا به تشریح نحوه و روند ارائه این خدمات پرداخت.
مرکز پزشکی حج و زیارت در روزهای عادی سال چه خدماتی را به زائران ایرانی عتبات عالیات ارائه می‌کند؟
در زمان‌های عادی سال یک درمانگاه در نجف اشرف و یک درمانگاه در کربلای معلی فعال هستند. قبلاً در کاظمین هم درمانگاه داشتیم که به دلیل توقف کم زائران در این شهر، طی ماه‌های اخیر تعطیل شده است. در ایام مناسبتی به غیر از اربعین که شرایط ویژه و خاص دارد مثل عرفه، تاسوعا و عاشورا و عید نوروز خدمات را با افزایش تعداد کادر درمانی و تعداد درمانگاه‌ها، افزایش می‌دهیم و پنج تخصص اصلی داخلی، اطفال، قلب، زنان و ارتوپدی اعزام می‌کنیم تا زائران خدمات بهتری دریافت کنند.
افزایش خدمات ما به زیاد شدن زائران وابسته است و هر قدر زائران بیشتر باشند، خدمات ما گسترده‌تر می‌شود ولی دو درمانگاه نجف و کربلا همیشه فعال هستند.
بیمارستان امام علی(ع) در نجف نیز به تازگی راه‌اندازی شده است، این بیمارستان چه خدماتی ارائه خواهد کرد؟
چند وقتی است که بیمارستان امام علی(ع) در شهر نجف راه‌اندازی و فعال شده است. اداره این بیمارستان از سوی هلال احمر جمهوری اسلامی ایران انجام می‌شود اما کادر با توجه به قراردادهای بین‌المللی و شرایط و قوانین عراق باید ترکیبی از پزشکان ایرانی و عراقی باشد.
ما متخصصان مختلفی که داوطلب خدمت در این بیمارستان بودند را دعوت به کار کردیم و مدارک آنها ترجمه و برای وزارت بهداشت عراق ارسال شده است و با بررسی مدارک این پزشکان، مجوز کار در عراق برای آنها صادر و مشغول به کار می‌شوند.
زائران ایرانی در صورت بیماری و مراجعه به این بیمارستان، باید چه میزان هزینه پرداخت کنند؟
هزینه باید براساس قوانین عراق پرداخت شود. زائران ایرانی که به عتبات مشرف می‌شوند برای دریافت خدمات درمانی بیمه هستند ولی برای دریافت خدمات به صورت بیمه از این بیمارستان باید شرکت بیمه با هلال احمر وارد مذاکره شود تا به تفاهم برسیم. هزینه‌های بستری، دارو، اعمال جراحی و ... در عراق با قراردادی که با بیمارستان‌ها بسته شده، پوشش داده می‌شود و اگر همین قرارداد با بیمارستان امام علی(ع) هم بسته شود، زائران تحت پوشش بیمه قرار خواهند گرفت.
چه قدر زمان می‌برد این اتفاق بیفتد؟
هنوز بیمه این اقدام را انجام نداده است. البته بیمه فقط برای زائرانی است که از طریق کاروان‌های زیرنظر سازمان حج و زیارت اعزام می‌شوند و برای زائرانی که با کاروان‌های آزادبر اعزام می‌شوند این هزینه بسیار زیاد و بدون حمایت بیمه است.
بعضاً شاهد برخی بی‌برنامگی‌ها در ارائه خدمات پزشکان داوطلب اربعین هستیم، چه برنامه‌ای برای سازمان دادن به خیل پزشکانی که داوطلبانه می‌خواهند در اربعین خدمت کنند، در نظر دارید؟
این آسیبی است که وجود داشته است. در مورد خدمات موکب‌ها نیز این آسیب وجود داشت که ساماندهی شدند و به هر موکب شناسنامه داده و مشخص شد که محل خدمت رسانی هر موکب کجاست و چه خدماتی را ارائه می‌کند. سال گذشته از سوی ما پیشنهاد انجام همین کار در مورد خدمات پزشکی نیز به ستاد مرکزی اربعین ارائه شد تا هم‌افزایی خدمات بهداشتی درمانی هم انجام شود و هلال احمر به عنوان مسئول کمیته بهداشت و درمان و ارائه کننده خدمات بهداشت و درمان در خاک عراق، به افرادی که می‌خواهند خدمات بهداشتی ارائه کنند شناسنامه فعالیت ارائه کند تا افراد و محل خدمت هر فرد معین شود و بتوانیم اقلام دارویی و بهداشتی این پزشکان داوطلب را نیز تأمین کنیم.
بنا داریم که این اقدام برای اربعین ۱۴۰۲ انجام شود. در اربعین امسال بخشی از این کار انجام شد و تمام کسانی که از قبل با ما هماهنگ نکرده بودند و به صورت شخصی و خودجوش خدماتی را ارائه می‌کردند، وقتی به ما مراجعه کردند و ما هویت و شرایط آنها را احراز کردیم، داروها و اقلام مورد نیاز درمانی را در اختیارشان قرار دادیم و برخی از موکب‌ها را از نظر امکانات و دارو شارژ و همانجا هم به آنها اعلام شد اگر می‌خواهند سال بعد هم در مراسم اربعین خدمت رسانی کنند، اگر از قبل با ما هماهنگ باشند، این پوشش حمایتی را برای آنها انجام خواهیم داد.
در اربعین سال جاری هیچ سرمی از ایران به عراق برده نشد و برخی از داروها نیز از عراق خریداری شد، برای اربعین ۱۴۰۲ چه برنامه‌ای دارید؟
مثل بحثی که در حج هم داریم، برنامه‌ریزی دارویی در اربعین نیز براساس امکانات داخل کشور و تفاوت قیمتی که در بازار عراق دارد، انجام می‌شود. داروهایی که در داخل کشور مشکلی برای تأمین آنها نداریم و بازار داخلی ما با خرید و ارسال آنها به عراق تحت تأثیر قرار نمی‌گیرد، از داخل تهیه می‌شود. اما اگر بررسی کارشناسی این احتمال را نشان دهد که با خرید دارو از ایران دچار کمبود در داخل کشور می‌شویم، تأمین دارو را از خارج از کشور انجام می‌دهیم. در مورد تأمین سرم نیز همین روند بود و ما پنج میلیون سرم را در عراق سفارش گذاری و تهیه کردیم که هم از نظر قیمت به صرفه بود و هم اینکه کمبودی را به داخل کشور تحمیل نکردیم.
آیا دوره‌های آموزشی برای پزشکان اعزامی به عراق برگزار می‌کنید؟
بله؛ برای اربعین شرایط خاصی را در نظر می‌گیریم و برای روزهای عادی سال نیز برنامه خاص دیگری داریم. پس از مصاحبه و انتخاب پزشکان اعزامی به عراق، شرایط درمان در داخل عراق برای آنها تشریح می‌شود.
البته تا دو ماه قبل پزشکان داوطلب خدمت در عراق به مدت یک ماه به درمانگاه‌های ما اعزام می‌شدند و این مسئله مطرح شده بود که اگر مدت کمتری اعزام شوند برای پزشکان راحت‌تر است چون مرخصی گرفتن در داخل کشور برای پزشکان سخت بود. به همین دلیل از دو ماه قبل زمان حضور پزشکان اعزامی در عراق نصف شد. کادر درمان قبلاً یک ماهه اعزام می‌شدند که شامل ۲۷ روز کاری و سه روز زیارتی بود ولی اکنون ۱۷ روز اعزام می‌شوند که شامل ۱۴ روز کاری و سه روز زیارتی است و این موجب شده که استقبال بیشتری از سوی پزشکان صورت گیرد.
آیا کار پژوهشی در حوزه پزشکی عتبات عالیات و ورود مباحث علمی روز نیز در دستور کار شما قرار دارد؟
بعد از ایام اربعین ۱۴۰۱ خدمات پزشکی ارائه شده در اربعین آسیب‌شناسی مجدد شد. قبل از انجام اربعین دو کنگره بین‌المللی برگزار کردیم که کمک زیادی در این خصوص کرد؛ به خصوص کنگره‌ای که در عراق برگزار شد. در این کنگره‌ها دانشگاه‌های داخل کشور، دانشگاه‌های عراق، بخش پزشکی حشدالشعبی عراق، هلال احمر ایران و عراق و وزارت بهداشت ایران و عراق و مشارکت داشتند و تلاش می‌شود این کنگره قبل از اربعین ۱۴۰۲ نیز پربارتر از امسال برگزار شود.
بعد از اربعین امسال نیز چندین کمیته تشکیل شد که یکی از این کمیته‌ها، کمیته آموزش و پژوهش است که مسئولان آن مشخص شده‌اند و در حال برنامه‌ریزی برای کنگره اربعین در ایران و عراق هستند. در این کمیته آسیب‌شناسی بخش آموزش و پژوهش اربعین سال جاری نیز صورت می‌گیرد. متخصصانی از دانشگاه علوم پزشکی ایران، هلال احمر، وزارت بهداشت ایران و عراق، حشدالشعبی و کسانی که در اپیدمولوژی بیماری‌ها سرآمد هستند عضو این کمیته هستند و امیدواریم نتیجه این باشد که با چشم‌انداز روشنی وارد اربعین شویم.
استفاده از دپیلماسی سلامت در اربعین تا چه حد عملیاتی شده است؟
کاری که هلال احمر انجام داده دعوت از صلیب سرخ جهانی برای حضور در مراسم اربعین به عنوان یکی از بزرگ‌ترین اجتماعات انسانی عالم است. اربعین بدون شک یکی از سه تجمع بزرگ انسانی در مراسم مذهبی عالم است و رئیس هلال احمر ایران،این مطلب را در صلیب سرخ جهانی مطرح کرده و آنها هم در این کنگره شرکت خواهند کرد.
